Szesnasty Karmapa Rangdziung Rikpi Dordże (1924-1981)
Szesnasty Gjalłang Karmapa Rangdziung Khjabdak Rikpi Dordże urodził się w Denko, w Derge, we wschodnim Tybecie w arystokratycznej rodzinie Athup. Ponieważ wielu mistrzów z Derge mówiło ciężarnej matce, że powije wielkiego Bodhisattwę, udała się ona do świętej jaskini, w której medytował niegdyś Guru Rinpocze. Towarzyszył jej khenpo, który wprowadził ją w rytuał oczyszczający. Powiedziano, że tuż przed rozwiązaniem przyszły Karmapa zniknął z łona matki na cały dzień. W dniu urodzin brzuch równie nagle się wypełnił i kobieta z łatwością powiła syna. Świadkowie twierdzą, że niemowlę powiedziało jej, iż wkrótce będzie musiało ją opuścić.
Okoliczności narodzin zgadzały się z przepowiednią, powierzoną przez Piętnastego Karmapę Dziampalowi Tsultrimowi, który przekazał ją opatom Tsurphu. Mnisi poprosili Tai Situpę, Beru Khjentse i Dziamgona Kongtrula o dokonanie interpretacji listu. Wkrótce potem wysłano grupę, która odnalazła inkarnację. Jedenasty Situpa rozpoznał w dziecku nowego Karmapę i poprosił o potwierdzenie Dalajlamę.
Karmapa otrzymał pierwsze święcenia i ślubowania Bodhisattwy od Tai Situpy i Dziamgona Kongtrula Rinpoczego, najbliższych uczniów swego poprzednika. Został też zatwierdzony przez Dalajlamę.
Kiedy miał osiem lat, do Derge przywieziono z Tsurphu Czarną Koronę i ceremonialne szaty Karmapy. W drodze do klasztoru Palpung Karmapa odwiedził i pobłogosławił klasztorną drukarnię w Derge, zapowiadając opublikowanie kanonu nauk buddyjskich w Indiach. Tai Situpa intronizował go jako Szesnastego Karmapę Rangdziunga Khjabdaka Rikpi Dordże i towarzyszył mu w długiej podróży do Tsurphu, gdzie nową inkarnację powitali Goszir Gjaltsab Rinpocze, Dziamgon Kongtrul Rinpocze i Pało Rinpocze.
Wkrótce potem Karmapę przyjął Trzynasty Dalajlama, który odprawił dlań ceremonię ścięcia włosów. Podczas tej uroczystości Dalajlama miał wizję korony mądrości, unoszącej się zawsze nad głową Karmapy.
Karmapa został formalnie intronizowany w swojej głównej siedzibie przez Tai Situpę i głowę szkoły drukpa kagju. Otrzymał pełny przekaz linii kagju od Situ Pema Łangciuka Gjalpo i Dziamgona Kongtrula Paldena Khjentse Yzera. Studiował pisma sutrajany z Gangkarem Rinpoczem i nauki tantryczne z Khjentse Rinpoczem. Uzyskał przekaz mahamudry (polegający na ukazaniu natury umysłu) od Dziamgona Kongtrula i wielu innych wielkich mistrzów. Odwiedził też klasztor Lithang Pangphuk, gdzie zgodnie z tradycją niepojętej aktywności swoich poprzedników zostawił odciski stóp w litej skale.
Od 1941 do 1944 roku młody Karmapa medytował na odosobnieniu w rozbudowywanym w owym czasie klasztorze Tsurphu. W 1944 roku zaczął wzmacniać więzi z sąsiednimi królestwami himalajskimi i Indiami. Podczas pielgrzymki do południowego Tybetu przyjął zaproszenie króla Bhutanu Dzigme Dordże Łangciuka, odwiedzając Bumthang oraz inne regiony tego kraju i odprawiając tam wiele ceremonii religijnych.
W 1947 roku odbył pielgrzymkę do Nepalu, Indii i Sikkimu, odwiedzając najważniejsze miejsca zawiązane z Buddhą Siakjamunim: Lumbini, gdzie Buddha się urodził, Sarnath, gdzie udzielił pierwszych nauk, i Bodhgaja, gdzie osiągnął Przebudzenie. Rok później Karmapa, podróżując przez Kinnaur w północnych Indiach i Purang, dotarł na górę Kailaś, a następnie wrócił do Tsurphu.
W 1954 roku wraz z Dalajlamą i innymi wysokimi lamami Tybetu złożył wizytę w Chinach. W drodze powrotnej zatrzymywał się w wielu klasztorach we wschodnim Tybecie. Dwa lata później znów wyruszył do Sikkimu i Indii, gdzie wraz z Dalajlamą i Panczenlamą uczestniczył w zorganizowanych przez Maha Bodhi Society obchodach dwa tysiące pięćsetnej rocznicy buddyzmu. W czasie tej podróży Karmapa i jego orszak pielgrzymowali do wielu świętych miejsc w Indiach.
Karmapa wzmacniał też więzi ze swoimi uczniami: królem Sikkimu Ciegjalem Taszi Namgjalem i księżniczką Aszi Łangmo z Bhutanu. Król Sikkimu zaprosił Karmapę do Rumteku, klasztoru założonego tu pod koniec XVI wieku przez Dziewiątego Karmapę. Rangdziung Rikpi Dordże nie mógł przyjąć zaproszenia, ale odpowiedział, że przybędzie tam w przyszłości, gdy zajdzie taka potrzeba.
Widząc zbliżającą się nieuchronnie zagładę instytucji buddyjskich z rąk komunistycznych Chińczyków, wiosną 1959 roku poinformował Dalajlamę, że zamierza opuścić ojczyznę. Wraz z nim uciekło z Tybetu bardzo wiele osób. Ucieczkę zorganizował główny sekretarz Karmapy, Damcie Jongdu. Orszak zabrał z Tsurphu święte posągi, malowidła, relikwiarze i inne skarby linii Karmapów. Dzięki dobremu planowi i odpowiedniej chwili stosunkowo łatwo dotarli do Bhutanu, gdzie trzy tygodnie później witali ich najwyżsi dostojnicy.
Król Sikkimu wystosował formalne zaproszenie, prosząc Karmapę o założenie w jego kraju głównej siedziby linii. Dwa tygodnie po przybyciu do Bhutanu orszak Rangdziunga Rikpi Dordże był już w Gangtoku. Z wielu miejsc proponowanych przez króla Sikkimu, Taszi Namgjala, Karmapa wybrał Rumtek, który ustanowił swą główną siedzibą poza granicami Tybetu, choć nie tracił nadziei, że pewnego dnia dane mu będzie wrócić do ojczyzny. Wkrótce potem lamowie wyruszyli z Gangtoku do Rumteku. Kilkusetletni klasztor leżał w ruinach. W okolicy nie było zabudowań, które mogliby zająć mnisi. Przez wiele lat Karmapa, nauczyciele i cała społeczność mieszkali w prowizorycznym obozowisku, gromadząc środki na budowę nowego klasztoru i domów dla świeckich.
Budowę rozpoczęto trzy lata później. Kamień węgielny położył nowy król Sikkimu, który zasiadł na tronie po śmierci poprzednika. Pracami kierował sekretarz Damcie Jongdu. Świątynię zbudowano dzięki szczodrości sikkimskiej rodziny królewskiej oraz rządu Indii, co było wynikiem spotkania Karmapy z Panditem Nehru.
Wzniesienie Rumteku zabrało cztery lata. W 1996 roku w nowym klasztorze złożono relikwie, które udało się zabrać z Tsurphu. W dniu Nowego Roku kalendarza tybetańskiego Rangdziung Rikpi Dordże formalnie otworzył „Dharmaczakrę, centrum wiedzy i duchowego spełnienia, siedzibę wspaniałego Karmapy”.
W 1974 roku Szesnasty Karmapa wyruszył w podróż po świecie – do Stanów Zjednoczonych, Kanady i Europy – odprawiając pierwsze ceremonie Czarnej Korony na zachodniej półkuli. W styczniu następnego roku poleciał do Rzymu, gdzie spotkał się z papieżem Pawłem VI.
W 1976 i 1977 roku Karmapa znów wiele podróżował, odwiedzając centra religijne i spotykając się przywódcami państw, duchownymi i wybitnymi artystami na czterech kontynentach.
28 listopada 1979 roku poświęcił ziemię w Delhi, na której miał stanąć ośrodek studiów, medytacji i tłumaczeń Karma Dharmaczakra. W ceremonii wzięli udział prezydent i premier Indii.
W maju 1980 roku Karmapa wyruszył w ostatnią podróż do Grecji, Wielkiej Brytanii, Stanów Zjednoczonych i Azji Południowo-Wschodniej, udzielając ceremonii Czarnej Korony, inicjacji, nauk, wywiadów i audiencji.
Szesnasty Karmapa wszedł w parinirwanę 5 listopada 1981 roku w szpitalu w Zionie, w amerykańskim stanie Illinois. Jego kudung (ciało) przewieziono do klasztoru Rumtek, w którym 20 grudnia zostało ono poddane kremacji. W ceremonii uczestniczyli indyjscy dygnitarze i tysiące uczniów z całego świata.
Następnego dnia na wniosek Damcie Jongdu odbyło się spotkanie najwyższych lamów karma kagju. Sekretarz poprosił Szamara Rinpoczego, Tai Situ Rinpoczego, Dziamgona Kongtrula Rinpoczego i Goszira Gjaltsaba Rinpoczego o utworzenie rady regentów, która weźmie na siebie odpowiedzialność za sprawy duchowe linii, oraz odnalezienie przepowiedni Karmapy i jego następnego wcielenia. Lamowie zgodzili się na to, wyrażając pragnienie wypełnienia życzeń Szesnastego Karmapy.